Samen op Weg

Al tientallen jaren waren er in het land gesprekken gaande tussen Hervormden en Gereformeerden. In Anna Paulowna gebeurde dat ook al sinds begin zeventiger jaren. Doel van de gesprekken was om zoveel mogelijk activiteiten gezamenlijk uit te voeren.
Met sommige lukte dat snel, denk daarbij aan jeugdwerk, terwijl over andere jaren werd gepraat, zoals het gezamenlijk vieren van het Avondmaal en de Doop.
Tweemaal per jaar een gezamenlijk kerkenraadsvergadering was al geregeld, gezamenlijke kerkdiensten ging ook nog, maar het duurde toch jaren voordat dat er kanselruil plaats vond. Klacht in die tijd was nog dat gemeenteleden achter hun eigen predikant aan liepen.

Sow Commissie

Na ruim 20 jaar praten werd in december 1994 een commissie ingesteld die het pad moest uitstippelen naar een gezamenlijke kerkenraad en gezamenlijke kerkdiensten.
Het rapport van deze commissie werd in september 1995 gepresenteerd en omvatte o.a. een opsomming van de hindernissen die nog moesten worden opgeruimd. In 1996 werden de gemeenteleden geïnformeerd en naar hun mening gevraagd over deze plannen. De start, met het afwisselend in het ene en het andere kerkgebouw diensten houden, vond plaats ingaande 1 januari 1997. Ook per die datum gingen de kerkraden gezamenlijk bijeenkomen, met dien verstande dat driemaal per jaar alle kerkenraadsleden gezamenlijk en de overige maanden een kleine kerkenraad, gevormd uit deputaties uit beide kerkenraden, vergaderden.
In de kerkenraadsvergadering van 11 juni 1997 werd het resultaat van 25 jaar praten bekrachtigd, door het ondertekenen van de ‘Overeenkomst tot brede interkerkelijke samenwerking tussen de Hervormde gemeente en de Gereformeerde kerk te Anna Paulowna’.
Vanaf dat moment was er een federatie met de naam ‘Verenigde Protestantse gemeente’.
In het daarop volgende jaar blijkt de vergaderstructuur toch minder goed te bevallen en wordt besloten om te stoppen met het vergaderen in wisselende samenstelling. Doordat vacatures, gezien de omvang van de kerkenraad, voorlopig niet behoeven te worden vervuld, zal de groep vanzelf slinken tot de gewenste omvang.

Keuze van het Kerkgebouw

Ook in 1998 wordt het College van kerkrentmeesters (gevormd uit het Hervormde College van kerkvoogden en de Gereformeerde Commissie van beheer) gevraagd onderzoek te doen naar mogelijkheid en de gevolgen van het afstoten van één van de kerkgebouwen.
Na verschillende trajecten te hebben gevolgd werd op een zo objectief mogelijk manier besloten om per 31 augustus 2003 de kerkdiensten in het vervolg uitsluitend in het Gereformeerde kerkgebouw te gaan houden.
De beslissing over wat er met het Hervormde kerkgebouw zou moeten gaan gebeuren werd doorgeschoven naar 31 december 2008. De kosten van de exploitatie van dat gebouw zouden echter niet meer ten laste van het kerkelijke budget mogen komen. Door verhuur en acties zoals die van de restauratiegroep KR80 zou in de kosten van het onderhoud en exploitatie moeten worden voorzien.

De SamenVaart

In de 2e helft van 2003 en 2004 werd het Gereformeerde gebouw met een grondige renovatie aangepakt. Tijden de startzondag, september 2004, is het kerkgebouw in gebruik genomen en omgedoopt tot ‘De SamenVaart’.
Nadat per 1 mei 2004 landelijk de Nederlandse Hervormde kerk, de Gereformeerde kerken in Nederland en de Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden besloten te fuseren (te verenigen), werd plaatselijk gekozen om de landelijke nieuwe naam over te nemen. De gemeente heette vanaf dat moment ‘Protestantse gemeente i.w. (in wording) te Anna Paulowna.

Op 10 december 2008 werd de fusie-akte tussen de Nederlandse Hervormde Gemeente en de Gereformeerde Kerk door beide Kerkenraden ondertekend en is ook bij ons een volledige vereniging een feit en zijn wij de Protestantse Gemeente van Anna Paulowna.

EINDE VAN HET YPMA/VAN DER KUIJL-ORGEL
Na ruim 40 jaar gefunctioneerd te hebben, begon het Ypma/van der Kuijl-orgel steeds meer gebreken te vertonen. Op verzoek van het College van Kerkrentmeesters werd het instrument door orgeldeskundige Aart Bergwerff geïnspecteerd. In het verslag kwam duidelijk naar voren dat er door Van der Kuyl weinig kwalitatief hoogwaardige materialen zijn gebruikt. Dit begon nu zijn tol te eisen. De kosten voor de noodzakelijke restauratie/herbouw gingen de draagkracht van de gemeente verre te boven. In 2016 besloten de kerkrentmeesters om uit te zien naar een ander orgel.

EEN ‘NIEUW’ ORGEL
Dit werd gevonden in het dorpje Upper Gravenhurst, Bedfordshire, ruim 70 kilometer ten noorden van Londen. Deze dorpskerk uit de twaalfde eeuw stond al sinds de jaren 90 leeg en zou nu verkocht worden. Het orgel, in 1908 gebouwd door Anton en Joseph Holtzhammer, werd door de parochie om niet ter beschikking gesteld. De orgelcommissie viel voor de karakteristieke warme en dragende klank. Achtvoets registers voerden de boventoon en de aanwezigheid van een zwelkast maakte de klank erg wendbaar. De Engelse orgelbouwer David Coram uit Salisbury kreeg de opdracht om het orgel te restaureren, uit te breiden met een tongwerk en te plaatsen in de Samenvaart.

   

NAAR BREEZAND
In november en december 2017 werd het orgel uiteindelijk in Breezand geplaatst door David Coram en Stephen Cooke. Al meteen vanaf de installatie waren er diverse mankementen en bleek een deel van het orgel niet of nauwelijks te functioneren. Ook het tongwerk was niet geleverd noch waren er enige voorzieningen voor de plaatsing van die pijpen getroffen. Het orgel leek er slechter aan toe dan toen men het in 2016 in Upper Gravenhurst aantrof en een deel van de opdracht was gewoonweg niet uitgevoerd. Dat gaf aanleiding voor enige twijfels omtrent de kwaliteit van het geleverde werk. Deze twijfels werden bevestigd na een reportage door de Nederlandse orgelmaker Sander Booij. Hierna besloot men aan Booij de opdracht te verlenen om het orgel weer in goede conditie te brengen. Om financiële redenen was het niet meer mogelijk om het volledige instrument opnieuw in de werkplaats te restaureren, daarom moesten de meeste werkzaamheden op locatie geschieden. De pneumatische aansturing van de frontpijpen, de pedaalregisters en het groot octaaf van de Gamba werd volledig vernieuwd en het orgel werd winddicht gemaakt. Er kon gelukkig een tongwerk worden verworven via orgelmaker Joost de Boer van Drake Organbuilders Ltd. Dit is een Cornopean (fa. Hele, ca. 1920), een iets hoornachtig trompetregister, waarvan de schalbekers door pijpenmakerij Terry Shires uit Leeds werden verkropt om in het orgel te passen. Martin Butter uit Ridderkerk vervaardigde een kantsleep voor het Great om het register te kunnen plaatsen. De muzikaal logischer plek op het Swell bleek binnen het bestek van deze werkzaamheden helaas onhaalbaar wegens plaatsgebrek. Enkele ontbrekende kasdelen werden gecompleteerd. Koen van Andel uit Utrecht verleende assistentie bij het inregelen van diverse tractuurdelen. Wensen voor de toekomst blijven het aanbrengen van zijpanelen aan de orgelkas en het opknappen van het aanzicht van de zinken frontpijpen. Deze bleken in 2017 zonder toestemming in Engeland gezandstraald te zijn in plaats van gepolijst, met alle gevolgen voor het uiterlijk.
In juli 2019 kon het orgel eindelijk officieel worden opgeleverd. Een lange weg met veel hobbels en kuilen was ten einde. David Coram bleef – ondanks het scheiden der wegen – tot het einde toe op afstand begaan met dit project, het is triest dat hij de voltooiing niet meer heeft kunnen meemaken: hij overleed op 28 januari 2019 onverwachts op 42-jarige leeftijd.
Het resultaat van al het werk mag er gelukkig wezen: brede, warme klanken klinken nu in de Samenvaart. Hoewel iets kleiner, heeft het Holtzhammer-orgel het dubbele aan draagkracht, vergeleken met haar voorganger. De Cornopean staat direct achter het front en is vooral een welluidend solo-register.

Voor de kenners volgt hier de dispositie:

GREAT ORGAN	SWELL ORGAN	PEDAL ORGAN
Open Diapason 8’	Horn Diapason 8’	Bourdon 16’
Clarabella 8’	Lieblich Gedact 8’	Flute 8’
Dulciana 8’	Gamba 8’
Principal 4’	Voix Celeste 8’
Suabe Flute 4’	Gemshorn 4’
Cornopean 8’	Piccolo 2’
		Great to Pedal
Swell to Great	Swell Super Octave	Swell to Pedal